امام هادی علیه السلام به حمّاد رازی فرمودند:
إذا أشکَلَ عَلَیکَ شَیءٌ مِن أمرِ دینِکَ بِناحِیَتِکَ ، فَسَلْ عَن عَبدِ العَظیمِ بنِ عَبدِاللَّهِ الحَسَنِیّعلیه السلام
هرگاه در قلمرو خود در کار دین به مشکلی دچار شدی ، آن را با عبد العظیم حسنی در میان بگذار
مستدرک الوسائل ، ج ۱۷ ، ص ۳۲۱ .
نگاهی به زندگی و وفات حضرت عبدالعظیم حسنی
حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام ، یکی از شخصیت های بزرگ علمی ، عملی و جهادی است که تاکنون آن گونه که شایسته است ، شناخته نشده است .
در مقدّمه حکمت نامه حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ، موضوعاتی چون : شخصیت
خانوادگی، ویژگی های علمی و عملی ، هجرت به شهرری و وفات ایشان در این شهر ،
بررسی شده اند.
. عبدالله بن علی
پدر حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ، «عبدالله » نام داشت و مادرش ، «فاطمه»
دختر عقبة بن قیس بود . عبدالله ، در زمان حیات جدّش «حسن بن زید»
متولّد شد و چون قبل از تولّدش ، پدرش «علی» در زندان درگذشت ،جدّش کفالت
او را به عهده گرفت .
از عبدالله ، به نقلی ، پنج پسر و به نقلی ، نُه پسر بر جای ماند که یکی از ایشان حضرت عبدالعظیم علیه السّلام بوده است.
نام جدّ اوّل حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ، «علی» و لقب او «سدید» است .
وی همراه پسرعمویش عبدالله محض و گروهی دیگر از سادات حسینی ، در دوران
خلافت منصور بر ضدّ عبّاسیان قیام کرد . جمعی از آنان و از جمله وی ،
دستگیر و به بغداد منتقل شدند . او پس از مدّتی در زندان وفات یافت .
جدّ دوّم حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ، « حسن» نام داشت . وی تنها فرزند
پسر زید بود که از بزرگان عصر خودش به شمار می رفته ، و در بین بنی هاشم ،
به بخشش ، کَرَم ، سخاوت و خدمت به محرومان ، شهرت داشته است . وی از سوی
منصور عبّاسی به ولایت مدینه گمارده شد ؛ ولی پس از مدّتی ، مورد خشم و او
قرار گرفت و به زندان افتاد و در سال 168 ق ، در هشتاد سالگی از دنیا
رفت .
جدّ سوّم حضرت عبدالعظیم علیه السّلام ، زید فرزند بزرگ امام حسن مجتبی علیه السّلام است . ایشان متولّی اوقاف پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم بوده و به جلالت قدر ، کرامت طبع ، عزّت نفس و کثرت نیکوکاری ، توصیف گردیده است . شاعران ، او را ستوده اند و مردم از هر سو برای برخورداری از فضلش به وی روی می آورده اند. وی در یکصد سالگی ، چشم از جهان فرو بست و در محلّی به نام «حاجز» در چند منزلی مدینه دفن گردید .
کرامت طبع ، عزّت نفس و خدمت به محرومان . ملقّب شدن عبدالعظیم به حضرت «السیّد الکریم» ریشه در این ویژگی خانوادگی این بزرگوار دارد.
تاریخ دقیق تولّد و وفات حضرت عبدالعظیم علیه السّلام مشخّص نیست ؛ امّا در برخی از منابع متأخّر ، این گونه آمده است :
حضرت شاه عبدالعظیم که کنیه اش ابوالقاسم و ابوالفتح نیز بوده ، در روز
پنج شنبه چهارم ماه ربیع الآخر سنه 173 هجری قمری ، مطابق 25 تیر ماه 158
یزدگردی ، در زمان هارون الرشید در مدینه در خانه جدّش حضرت امام حسن مجتبی
علیه السّلام متولّد شده … و پس از مدّت 79 سال و شش ماه و یازده روز قمری
عمر ، در روز آدینه پانزدهم شوّال المکرّم سنه 252 هجری قمری ، مطابق
سیزده مهر ماه قدیم سنه 235 یزدگردی ، در زمان المعتزّ بالله عبّاسی به
سرای آخرت رحلت نمود .
امام هادی علیه السلام به مردی از اهالی ری که به زیارت امام حسینعلیه السلام رفته بود فرمودند:
